Η Αμοργός με την άγρια ομορφιά της και την ιδιαίτερη μορφολογία της σε κατακτά με την πρώτη ματιά αλλά… σου κρύβει καλά ένα μυστικό, που δεν είναι άλλο από τις ορεινές διαδρομές της και τα σηματοδοτημένα μονοπάτια ανάμεσα στα βουνά που σε καλούν να τα περπατήσεις και να γίνεις ένα με την αμοργιανή φύση. Τα μονοπάτια αυτά ένωναν τους ντόπιους πριν δημιουργηθεί το σύγχρονο οδικό δίκτυο και κάποια από αυτά χρησιμοποιούνται ακόμα από τους πιστούς για να μεταφέρουν τις ιερές εικόνες του Μοναστηριού της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας κατά την λιτάνευση τους την εβδομάδα του Πάσχα.
Οι βασικές 7 διαδρομές αποτελούνται από:
- Παλιά Στράτα. Χώρα-Μονή Χοζοβιώτισσας-Κάψαλα-Ασφοντηλίτης-Ποταμός-Όρμος Αιγιάλης. Η διάρκεια της διαδρομής είναι περίπου 4 ώρες και 15 λεπτά. Ξεκινά από τον οικισμό της Χώρας, συναντά την Μονή Χοζοβιώτισσας και συνεχίζεται προς τα Κάψαλα, όπου συναντά κανείς την Παναγία τη Θεοσκέπαστη και αμέσως μετά το βυζαντινό μονύδριο του Αγ. Ιωάννη του Χρυσοστόμου. Ακολουθεί η θέση «Ξενοδοχείο», με τα ερείπια παλαιού ξενώνα μεσαιωνικών καταβολών, σταθμός των οδοιπόρων της παλιάς στράτας. Στη συνέχεια η διαδρομή οδηγεί στον Ασφοντηλίτη (2 ώρες και 20 λεπτά από Χώρα) με τον παλιό αγροτικό οικισμό, τα πηγάδια, τις βραχογραφίες και το εκκλησάκι του Αγ. Νικολάου που είναι μια ξεχωριστή αρχιτεκτονική νότα. Η διαδρομή συνεχίζει προς Όξω Μεριά, όπου συναντάται με το εκκλησάκι του Αγ. Μάμα και τελικά μέσα από τον Άνω Ποταμό κατηφορίζει προς τον Όρμο της Αιγιάλης.
2. Διαδρομή «Φωτοδότης»
Χώρα- Μηλιές-Αγ.Ειρήνη- Κατάπολα, με διάρκεια 55 λεπτά. Πρόκειται για διαδρομή που ξεκινά από τα βορεινό μέρος της Χώρας (Βορεινά), όπου βρίσκεται το λιθόστρωτο που κατηφορίζει σκαλωτό, παράλληλα προς το βαθύ ρέμα, το Κάτω Φυλλάδι. Λίγο πιο κάτω και απέναντι βρίσκεται το ξωκλήσι της Παναγίας της Φιδοποταμιανής και μετά το ξωκλήσι, του Ταξιάρχη. Στη συνέχεια, διασχίζοντας την περιοχή «Φονιάς», φθάνουμε στις Μηλιές, όπου υπάρχει το παλιό τσουκαλάδικο, πλούσια βλάστηση και πηγές. Η διαδρομή συνεχίζεται μέσα από τον ελαιώνα του Γιαλυνά προς το εξωκλήσι της Αγ. Ειρήνης και καταλήγει στα Κατάπολα.
3. Διαδρομή «Ιτώνια»
Λεύκες (Αγ. Θέκλα)-Άγιοι Σαράντα-Καμάρι-Καστρί (αρχαία Αρκεσίνη)-Βρούτση-Ραχούλα-Αρκεσίνη(Πύργος Αγ. Τριάδας), με συνολική διάρκεια 3 ώρες και 10 λεπτά. Το μονοπάτι συνδέει τις δύο αρχαίες πόλεις Μινώα και Αρκεσίνη, η δε ονομασία του μονοπατιού παραπέμπει στην αγροτική γιορτή προς τιμή της Αθηνάς Ιτωνίας. Ξεχωριστά σημεία είναι ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Μινώας, της αρχαίας Αρκεσίνης (Καστρί), η Ραχούλα και ο Πύργος της Αγίας Τριάδας, φαράγγια και αμμουδιές (Φοινικιές- Αγ.Σαράντα -Τυροκόμο), και ξωκλήσια (Αγ.Θέκλα – Αγ.Σαράντα -Αγ.Νικόλαος στο Καμάρι) με βυζαντινές νωπογραφίες
4. Διαδρομή «Μελανία»
Όρμος Αιγιάλης-Λαγκάδα-Στρούμπος-Παναγία Επανωχωριανή- Θολάρια, με διάρκεια 2 ώρες και 5 λεπτά. Διαδρομή 4,5 χλμ. Στην περιοχή της Λαγκάδας βλέπεις τους παλιούς ανεμόμυλους, το φαράγγι του Αρακλού και την εκκλησία της Παναγίας της Επανωχωριανής. Στο ύψωμα Βίγλα, κοντά στα Θολάρια, ήταν η ακρόπολη της αρχαίας Αιγιάλης, όπου σήμερα σώζονται ερείπια του τείχους, βάσεις αγαλμάτων και τάφοι της πρωτοκυκλαδικής και μεσοκυκλαδικής εποχής
5. Διαδρομή «Παν»
Λαγκάδα- Άγιος Ιωάννης -Σταυρός-Κρίκελος, με διάρκεια 1 ώρα και 40 λεπτά. Το λιθόστρωτο μονοπάτι που οδηγεί στο βυζαντινό μοναστήρι του Ιωάννη του Θεολόγου και βορειότερα στο ξωκλήσι του Σταυρού, πάνω από το παλιό μεταλλείο βωξίτη. Η διαδρομή, συνολικού μήκους 6,5 χλμ., καταλήγει στο ψηλότερο σημείο της Αμοργού (821 μ.), στο όρος Κρίκελος ή Κρούκελος, Η περιοχή περιλαμβάνεται στο δίκτυο Natura 2000
6. Διαδρομή «Βαλσαμίτης»
Κατάπολα-Άγιος Γεώργιος Βαλσαμίτης-Αγία Μαρίνα- Μινώα. Πρόκειται για που ξεκινά από τα Κατάπολα, συνεχίζει προς το φράγμα ανηφορίζει προς το μετόχι του Αγίου Γεωργίου του Βαλσαμίτη ..Ύστερα ξεκινάει η διαδρομή της επιστροφής η οποία περνάει από το εξωκλήσι της Αγ.Μαρίνας και καταλήγει στην αρχαία Μινώα, σε λόφο πάνω από το λιμάνι, σε 1 ώρα και 50 λεπτά.
7. Διαδρομή «Ευαγγελίστρια»
Ξυλοκερατίδι (Κατάπολα)- Νερά- Βίγλα-Περιστεριά- Ευαγγελίστρια, με διάρκεια 50 λεπτά. Πρόκειται για κυκλική διαδρομή που περνά από το νεκροταφείο των Καταπόλων και συνεχίζει προς τα Νερά, όπου υπάρχει αρχαία πηγή. Κοντά, βρίσκεται και το εκκλησάκι των Αγ. Θεοδώρων. Το μονοπάτι προχωρεί ανερχόμενο προς την Περιστεριά, αφήνοντας δεξιά τη Βίγλα.Η διαδρομή καταλήγει στο ναΐσκο της Ευαγγελίστριας, μνημείο πρώιμων βυζαντινών καταβολών με ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία.
Με τις μυρωδιές από τα βότανα να σε συνοδεύουν, τη θέα του απέραντου γαλάζιου να εναλλάσσεται με τα άγρια βράχια της Αμοργού δοκίμασε αυτή την εναλλακτική δραστηριότητα και γνώρισε το νησί αλλίως..Περπατώντας σε διαδρομές μοναδικές στα ίχνη των πρώτων κατοίκων, θαυμάζοντας τα δείγματα της σπάνιας χλωρίδας και πανίδας που θα συναντήσεις, ανακαλύπτοντας κρυμμένα ξωκκλήσια και ξαποσταίνοντας σε αρχαιολογικά μέρη. Είτε επιλέξεις κοντινή είτε μακρινή διαδρομή, τόλμησε αυτήν την μοναδική περιπατητική εμπειρία που κερδίζει συνεχώς έδαφος στους επισκέπτες του νησιού – με την διοργάνωση του Amorgos Trail Challenge -αγώνα ορεινού τρεξίματος και spike στη νήσο Νικουριά να πραγματοποιείται για 6η χρονιά(29-30/4/2023) συγκεντρώνοντας πλήθος δρομέων από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ονομασίες των διαδρομών και των σημείων ενδιαφέροντος αντλήθηκαν από το site www.amorgosholidays.gr
